sejarah negeri kedah
5:05:00 PMKemudian tatkala perdagangan maritim berkembang dengan pesatnya, Semenanjung ini telah memainkan peranan yang penting sekali kerana kedudukannya di pertengahan antara dua pusat perdagangan yang besar di masa itu iaitu India dan negara-negara Arab di sebelah barat dan Negeri China di sebelah timur. Di kala pelayaran laut hanya bergantung kepada tiupan angin monsun, dan sementara menunggu pertukaran haluan tiupan angin tersebut, Semenanjung Malaysia telah dijadikan bukan sahaja tempat berteduh tetapi juga sebagai tempat untuk membuat pertukaran dagangan mereka.
Dilihat dari sudut yang tersebut di atas, kita dapati Negeri Kedah mempunyai beberapa keistimewaan yang tersendiri yang secara tidak langsung telah menghasilkan keunikan perkembangan sejarah yang dilaluinya. Gua-gua batu kapur yang merupakan tempat tinggal atau tempat persinggahan masyarakat zaman prasejarah banyak terdapat di daerah-daerah Kubang Pasu, Kota Star dan Baling. Apa yang lebih menarik ialah terdapatnya sebuah gunung yang tersergam indah di persisiran pantai yang dipercayai telah menjadi landmark kepada pelayar-pelayar yang melalui Lautan Hindi di zaman yang silam. Di samping itu, Negeri Kedah juga boleh dihubungi melalui jalan darat dengan negeri-negeri di pantai timur Semenanjung Malaysia tanpa menghadapi kesulitan (Wheatley 1961 : xxvi ; Braddle 1980 ).
Keseluruhan faktor-faktor yang tersebut di atas dengan sendirinya menunjukkan keagungan sejarah yang telah dilalui oleh Kedah khasnya dan Semenanjung Malaysia amnya.
Pada masa kejayaan Srivijaya, negeri ini telah dipilih sebagai ibu negeri iaitu sejak masa Sri Mara Vijayatunggavarman berdasarkan pahatan pada Larger Layden Plates sampai pada masa Sri Sangrama Vijayatunggavarman yang kemudian ditawan oleh Rajendra Chola I seperti yang disebut pada batu bersurat Tanjore.[1]
Bukti arkeologi yang ditemui di Lembah Bujang mendedahkan bahawa sebuah kerajaan Hindu-Buddha memerintah Kedah purba mungkin seawal 110 Masihi Penemuan kuil, jeti terus, besi peleburan tapak, dan tugu-tugu batu bata tanah liat sejak hingga 110 Masihi menunjukkan bahawa laluan perdagangan maritim dengan selatan India Tamil yang kerajaan sudah ditubuhkan sejak masa itu. [3] penemuan di Lembah Bujang juga menjadikan Kedah sebagai tamadun purba yang tertua di Asia Tenggara. [4]
Rujukan ke Kedah purba mula-mula disebut dalam bahasa Tamil Paṭṭiṉappālai puisi yang ditulis pada akhir abad ke-2 Ia diterangkan barangan dari Kadaram "berkumpul bersama-sama di jalan-jalan luas" yang Chola modal. Selain daripada Kadaram, Kedah dikenali dengan nama yang berbeza di pelbagai kali dalam kesusasteraan India; Kataha-Nagara (dalam drama Mahotsava Kaumudi), You-Kataha (dalam Agni Purana), Kataha-Dvipa (dalam Samarāiccakahā), dan Kataha (dalam Kathasaritsagara). [5]
Dalam kesusasteraan timur tengah, Kedah purba telah dirujuk sebagai Qilah oleh Ibn Khordadbeh dalam Kitab al Masālik w'al Mamālik, Kalah-bar oleh Soleiman Siraf & Abu Zaid al Hassan di Silsilat al-Tawarikh (bergerak di Asia) , dan Kalah oleh Abu-Dulaf Misa'r Ibnu Muhalhil di Al-Risalah al-thaniyah. [6] Tang terkenal Dinasti sami Buddha, Yi Jing yang melawat kepulauan Melayu antara 688-695, juga menyebut tentang kerajaan yang dikenali sebagai Ka- Cha di bahagian utara Semenanjung Melayu, yang menurut beliau telah belayar 30 hari dari Bogha (Palembang), ibu kota Sribogha (Srivijaya). [7]
Menurut Hikayat Merong Mahawangsa atau Parameswara Kedah, Kedah telah diasaskan oleh seorang Hindu raja bernama Merong Mahawangsa. Menurut teks lanjut, Kesultanan Kedah bermula pada tahun 1136 apabila Raja Phra Ong Mahawangsa memeluk Islam dan menerima pakai nama Sultan Mudzafar Shah.
Dalam abad ke-7 dan 8, Kedah di bawah kawalan longgar Srivijaya [8], kemudian di bawah Siam, sehingga ia telah ditawan oleh kesultanan Melayu Melaka dalam abad ke-15. Dalam abad ke-17, Kedah diserang oleh Portugis selepas penaklukan mereka Melaka, dan dengan Aceh. Dengan harapan bahawa Britain akan melindungi apa yang kekal Kedah dari Siam, Sultan menyerahkan Pulau Pinang dan kemudian Seberang Perai kepada Inggeris pada akhir abad ke-18. Siam namun menawan Kedah pada tahun 1811, dan ia kekal di bawah kawalan Siam sehingga dipindahkan kepada British oleh Perjanjian Anglo-Siam 1909.
Dalam Perang Dunia II, Kedah (bersama-sama dengan Kelantan) merupakan bahagian pertama Malaya untuk diserang oleh Jepun. Jepun kembali Kedah untuk sekutu Thailand mereka yang telah ia dinamakan Syburi, tetapi ia kembali kepada pemerintahan British selepas berakhirnya perang. Kedah tambahan keberatan untuk Persekutuan Tanah Melayu pada tahun 1948.
Sejak tahun 1958, Sultan keturunan Kedah telah Tuanku Abdul Halim Mu'adzam Shah. Kesultanan Kedah bermula apabila ke-9 Kedah Maharaja Derbar Raja Masihi) memeluk Islam dan menukar namanya kepada Sultan Mudzafar Shah I. Sejak itu terdapat 27 Sultan yang memerintah negeri Kedah.Orang dari berlainan berasal dari tempat yang berlainan memanggil Kedah dengan pelbagai nama . Antaranya Cina - Cheh-cha
India - Kataha , Kalagam , Kadaram
Pedagang Arab - Kalah , Kalah Bar
Siam - Sai
Salasilah Duli-Duli Yang Maha Mulia
Maharaja Srivijaya
1 Sri Udayadityavarman 960–988
2 Sri Chulamanivarman 988–1008
3 Sri Mara Vijayatunggavarman 1008–1017
4 Sri Sangrama Vijayatunggavarman 1017–1025
5 Sri Deva 1028–(?)
Sultan-Sultan Kedah
1 Sultan Mudzafar Shah I 1136 - 1179
2 Sultan Mu'adzam Shah 1179 - 1201
3 Sultan Muhammad Shah 1201 - 1236
4 Sultan Mudzaffar Shah II 1236 - 1280
5 Sultan Mahmud Shah I 1280 - 1321
6 Sultan Ibrahim Shah 1321 - 1373
7 Sultan Sulaiman Shah I 1373 - 1422
8 Sultan Ataullah Muhammad Shah I 1422 - 1472
9 Sultan Muhammad Jiwa Zainal Adilin I 1472 - 1506
10 Sultan Mahmud Shah II 1506 - 1546
11 Sultan Mudzaffar Shah III 1546 - 1602
12 Sultan Sulaiman Shah II 1602 - 1625
13 Sultan Rijaluddin Muhammad Shah 1625 - 1651
14 Sultan Muhyiddin Mansur Shah 1651 - 1661
15 Sultan Dziaddin Mukarram Shah 1661 - 1687
16 Sultan Ataullah Muhammad Shah II 1687 - 1698
17 Sultan Abdullah Mu'adzam Shah 1698 - 1706
18 Sultan Ahmad Tajuddin Halim Shah I 1706 - 1709
19 Sultan Muhammad Jiwa Zainal Adilin II 1710 - 1778
20 Sultan Abdullah Mukarram Shah 1778 - 1797
21 Sultan Ahmad Tajuddin Halim Shah II 1797 - 1843
22 Sultan Zainal Rashid Al-Mu'adzam Shah I 1843 - 1854
23 Sultan Ahmad Tajuddin Mukarram Shah 1854 - 1879
24 Sultan Zainal Rashid Mu'adzam Shah II 1879 - 1881
25 Sultan Abdul Hamid Halim Shah 1881 - 1943
26 Sultan Badlishah 1943 - 1958
27 Sultan Abdul Halim Mu'adzam Shah 1958 - sekarang